Funputer

کامپیوتر تک برد (SBC) یا فانپیوتر چیست؟

SBC مخفف عبارت Single Board Computer به معنای کامپیوتر تک برد است. همانطور که از اسم آن بر می‌آید کامپیوتری است که در یک بورد کوچک (حتی به اندازه کف دست و نه بیشتر) خلاصه می‌شود. این کامپیوتر تک برد و کوچک را ما فانپیوتر می‌نامیم. فانپیوتر دارای پردازنده، حافظه و I/O های مورد نیاز برای یک کامپیوتر عادی است.  اغلب علاوه بر آن امکان دسترسی مستقیم به یک سری IO همچون GPIO و SPI و I2C‌ وLCD و Camera و … نیز در این سیستم‌ها وجود دارد. همین ویژگی اخیر باعث می‌شود این سیستم‌ها فراتر از یک کامپیوتر عادی بوده و کاربری‌های جالبی برای آنها پیدا می‌شود.

کامپیوتر تک برد یا  SBC

SBC ها مدتهاست که در صنعت و سیستم‌های توکار (Embedded Systems) استفاده می‌شوند اما با معرفی فانپیوتر رزبری پای (Raspberry Pi) بود که برای عموم مردم نیز شناخته شده و با قیمت معقول کاربردی شدند. در زیر تصویر یک فانپیوتر رزبری پای نسخه 2 را مشاهده می‌کنید.

کامپیوتر تک برد و رزبری پای

در تصویر زیر نیز بخش‌های مختلف کامپیوتر تک برد رزبری پای 2 مشخص شده است.
بلوک دیاگرام کامپیوتر تک برد رزبری پای ۲

همانطور که از شکل فوق مشخص است علاوه بر IO هایی که در کامپیوترهای عمومی می‌بینیم مانند پورتهای USB‌ و شبکه و HDMI، دراین فانپیوتر یک پورت 40 پین وجود دارد که GPIO های مختلفی را در اختیار ما قرار می‌دهد. علاوه بر آن پورت‌هایی برای اتصال به LCD‌ و Camera نیز روی این کامپیوتر تک برد وجود دارد.
فانپیوترها بدلیل سایز کوچک منابع محدودتری نسبت به کامپیوترها دارند، برای مثال در رزبری پای ۱ رم به 512MB محدود است و برای حافظه‌ی دائمی نیز به استفاه از میکرو اس دی یا حافظه‌های جانبی از طریق USB محدود هستیم. البته با گذشت زمان فانپیوترها نیز در حال پیشرفت هستند و شاهد معرفی فانپیوترهایی با پردازنده‌های x86 با واسط‌های SATA و چندین خروجی تصویر نیز هستم.

کامپیوتر تک برد فانپیوتر در کف دست
فانپیوترها عموما دارای سیستم عامل لینوکس هستند. سیستم عامل متن بازی که توسط انجمن‌های متعددی حمایت و پشتیبانی می‌شود و همین مساله نیز از نقاط قوت کاربری استفاده از آن‌ها است. با اینحال امروزه شاهد ارائه سیستم عامل ویندوز برای چند نمونه از فانپیوترها هستیم، برای نمونه نسخه‌ی ۱۰ از ویندوز ویرایشی اختصاصی برای بورد رزبری به نام IoT Core ارائه کرده است که امکان برنامه‌نویسی .Net به این فانپیوتر را می‌دهد. همچنین شاهد معرفی فانپیوترهایی همچون UP و UP Squared هستیم که پردازنده‌ی x86 با پشتیبانی از ویندوز دارند.

برای آشنایی با انواع مختلفی از کامپیوترهای تک برد به بخش فانپیوترها مراجعه کنید. در این بخش مشخصات فنی و GPIO های مدل‌های مختلفی از فانپیوترها معرفی شده است. از جمله‌ی کاربردی‌ترین فانپیوترها می‌توان رزبری‌پای ۳، BeagleBone Black و Orange Pi One را نام برد.

آیا این مطلب مفید بود؟

admin

حامد، مدیر فانپیوتر، مهندس برق و حدودا 10 سال فعال در زمینه‌ی سیستم‌های نهفته و بردهای کامپیوتری تک برد هستم. در این وبسایت پروژه‌ها و مطالب مرتبط با کامپیوترهای تک برد را با شما به اشتراک می‌گذارم. اگر سوال، راهنمایی یا هرتوصیه و اندرزی دارید از طریق بخش تماس یا کامنت‌ها دریغ نکنید :)

6 نظر

  • با سلام،
    آیا این بوردها برای کاربردهای صنعتی هم مناسب هستند؟ من پروژه ای برای کنترل یک آنالایزر دارم که در پارس جنوبی با دمای بالا نصب خواهد شد و بطورت مدام باید سیستم کنترل کار کند.

    با تشکر
    مجتبی

    پسند؟
    • سلام، این بوردها نسخه‌ی صنعتی هم دارند. مثلا بورد BeagleBone یک نسخه‌ی اختصاصی صنعتی دارد. همچنین برای این بوردها عموما Heatsink و یا Fan بر روی باکس ارائه می‌شود که در دماهای بالاتر یا بار محسباتی بیشتر نیز کار کنند. ضمن اینکه اگر مطلب PLCها را دیده باشی حتی بر اساس این بوردها یا SOM های هم خانواده‌ی آن ها PLC نیز ساخته شده است.
      بنابراین بله با تمهیداتی می‌توان از این بوردها در شرایط صنعتی نیز استفاده کرد.

      پسند؟
  • با سلام برای پروژه دانشگاهی جز ئیات بیشتر برای این سینگل برد رو از کجا میتونم پیدا کنم. فقط توضیح ساختار و خلاصه‌از نحوه کار .

    پسند؟

دنبال کنید